کشف و شناسایی علت بی‌ حس شدن پاها از کمر به پایین

کشف و شناسایی علت بی ‌حس شدن پاها از کمر به پایین

شاید شما هم به دنبال علت بی‌ حس شدن پاها از کمر به پایین هستید، اگر این‌طور است؛ این مقاله برای شماست. این نوع بی‌حسی می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی از جمله مشکلات مربوط به عصب‌ها، گردش خون یا حتی مواردی مانند دیابت و کمبود ویتامین‌ها باشد؛ اما وقتی نوبت به درمان می‌رسد، اولین سؤالی که برای بسیاری پیش می‌آید این است که برای بی حسی پا به چه دکتری مراجعه کنیم؟ اولین قدم برای رویارویی با این مشکل، مراجعه به یک پزشک عمومی است که می‌تواند یک ارزیابی اولیه انجام دهد و بر اساس نتایج، شما را به متخصص مربوطه ارجاع دهد؛ در بیشتر موارد متخصصان طب فیزیکی و توانبخشی و نورولوژیست‌ها برای این نوع از بی‌حسی مفید هستند؛ بنابراین اگر با بی‌حسی پاها از کمر به پایین مواجه هستید، ابتدا با مراجعه به پزشک متخصص، قدم مهمی برای درمان و بهبود حالت خود بردارید.

علل بی حسی پا از کمر به پایین چیست؟

بی حس شدن پاها از کمر به پایین می‌تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد که به مشکلات عصبی، جراحت‌ها، گردش خون نامناسب و بیماری‌های خاص مرتبط هستند. در ادامه به برخی از علل رایج بی‌حسی پا از کمر به پایین اشاره می‌کنم:

فشار بر اعصاب

فشار بر اعصاب کمر یکی از شایع‌ترین علل بی‌حسی، ضعف، درد یا سوزن سوزن شدن در پاهاست. این حالت معمولاً به دلیل مشکلاتی در ستون فقرات ایجاد می‌شود که به نوبه خود بر ریشه‌های عصبی فشار وارد می‌کند. در اینجا به بررسی چگونگی ایجاد فشار بر اعصاب کمر و تأثیر آن بر احساس در پاها می‌پردازم:

• آسیب دیسک کمر (دیسک بین مهره‌ای): دیسک‌های بین مهره‌ای که به عنوان کوسن بین مهره‌ها عمل می‌کنند، می‌توانند به دلیل آسیب یا فرسایش، بیرون زده یا پاره شوند. این حالت می‌تواند بر ریشه‌های عصبی فشار بیاورد و باعث بی‌حسی در پاها شود.
• آسیب یا التهاب عصبی: آسیب‌های مستقیم به ستون فقرات یا التهاب می‌تواند به طور مستقیم بر اعصاب فشار آورده و باعث بی‌حسی یا درد در پاها شود.
• تنگی کانال نخاع: تنگی کانال نخاع که به باریک شدن کانال نخاعی اطلاق می‌شود، یک علت بی حس شدن پای چپ از کمر به پایین، به ویژه در افراد مسن است. این باریک شدن می‌تواند به فشار بر روی نخاع و ریشه‌های عصبی منجر شود. در این بخش به بررسی علل تنگی کانال ستون فقرات و اثرات آن بر بی‌حسی پاها می‌پردازم:
• فرسودگی طبیعی و پیری: با افزایش سن، تغییرات دژنراتیو در ستون فقرات مانند تحلیل رفتن دیسک‌ها، رشد زائده‌های استخوانی و ضخیم شدن رباط‌ها می‌تواند فضای موجود برای نخاع و ریشه‌های عصبی را کاهش دهد.
• آرتروز: آرتروز که در مفاصل فاست (مفاصل کوچک بین مهره‌ها) رخ می‌دهد، می‌تواند باعث باریک شدن کانال نخاعی شود.
• آسیب یا ضربه: آسیب به ستون فقرات می‌تواند منجر به باریک شدن کانال نخاعی شود، به ویژه اگر باعث شکستگی یا جابه‌جایی مهره‌ها شود.
• بیماری‌های ستون فقرات: برخی شرایط پزشکی مانند تومورها یا عفونت‌های ستون فقرات نیز می‌توانند به تنگی کانال نخاع کمک کنند.

اثرات بر بی‌حسی پاها

• فشار بر روی نخاع و ریشه‌های عصبی: باریک شدن کانال نخاعی می‌تواند به فشار مستقیم بر روی نخاع و ریشه‌های عصبی منجر شود که این فشار باعث تحریک یا آسیب عصبی و در نتیجه بی‌حسی، گزگز یا ضعف در پاها می‌شود.
• کاهش جریان خون: تنگی کانال نخاع می‌تواند باعث کاهش جریان خون به نخاع و ریشه‌های عصبی شود که این امر می‌تواند به تغذیه نامناسب و اکسیژن‌رسانی به عصب‌ها منجر شود و علائم بی‌حسی یا گزگز را تشدید کند.
• کمبود ویتامین‌ها: کمبود ویتامین‌ها، به ویژه ویتامین B12، یک علت بی حسی پاها از کمر به پایین شناخته شده است. ویتامین B12 نقش حیاتی در حفظ سلامت سیستم عصبی و تولید میلین دارد که ماده‌ای است که اطراف عصب‌ها را پوشانده و به انتقال سیگنال‌های عصبی کمک می‌کند. در این بخش به تحلیل نقش کمبود ویتامین B12 و سایر ویتامین‌های مهم در بی‌حسی اندام‌ها می‌پردازم.

کمبود ویتامین B12

• نقش در سیستم عصبی: ویتامین B12 برای تشکیل میلین، پوششی که اطراف عصب‌ها را می‌پوشاند و به حفظ سرعت و کارایی انتقال پیام‌های عصبی کمک می‌کند، ضروری است. کمبود این ویتامین می‌تواند به آسیب‌دیدگی عصب‌ها و اختلال در انتقال پیام‌های عصبی منجر شود.
• علائم کمبود: بی‌حسی و گزگز در اندام‌ها به ویژه در پاها می‌تواند یکی از اولین نشانه‌های کمبود ویتامین B12  باشد. سایر علائم می‌تواند شامل ضعف، خستگی، سرگیجه، کاهش تمرکز و اختلالات حافظه باشد.
• علل کمبود: کمبود ویتامین B12 می‌تواند به دلایلی مانند رژیم غذایی ناکافی (به ویژه در گیاه‌خواران سرسخت)، اختلالات گوارشی که جذب ویتامین را مختل می‌کنند و استفاده طولانی‌مدت از برخی داروها رخ دهد.

سایر ویتامین‌ها

• ویتامین B1 و B6: کمبود این ویتامین‌ها نیز می‌تواند به اختلالات عصبی و علائمی مانند بی‌حسی اندام‌ها منجر شود.
• ویتامین E: نقش محافظتی در برابر آسیب‌های عصبی دارد و کمبود آن می‌تواند به اختلالات حرکتی و حسی منجر شود.
• کمبود ویتامین‌ها: کمبود ویتامین‌ها تنها یکی از دلایل بی‌حسی اندام‌هاست و در صورت تجربه این علائم، مشاوره با یک پزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است.
• دیابت: دیابت یک بیماری متابولیک است که می‌تواند بر اعصاب بدن تأثیر بگذارد، منجر به یک شرایط شناخته‌شده به نام نوروپاتی دیابتی می‌شود. در این بخش به بررسی ارتباط میان دیابت و نوروپاتی دیابتی و چگونگی تأثیر آن بر بی‌حسی پاها می‌پردازم:
• علل نوروپاتی دیابتی: افزایش قند خون در بیماران دیابتی می‌تواند به آسیب عصبی منجر شود. قند خون بالا به تدریج ساختار و عملکرد اعصاب را تخریب می‌کند و جریان خون به اعصاب را کاهش می‌دهد که این امر می‌تواند به نوروپاتی دیابتی منجر شود.
• علائم: علائم نوروپاتی دیابتی می‌تواند شامل بی‌حسی، گزگز، درد (معمولاً به صورت سوزش یا تیر کشیدن) و ضعف در پاها باشد. این علائم معمولاً از انتهای اندام‌ها آغاز می‌شود و ممکن است به مرور زمان به بخش‌های بالاتر بدن گسترش یابند.

تأثیر بر بی‌حسی پاها

• مکانیزم تأثیر: در نوروپاتی دیابتی، آسیب عصبی اغلب در پاها و دست‌ها رخ می‌دهد. بی‌حسی یا کاهش احساس در پاها می‌تواند به دلیل آسیب به اعصاب حسی که احساس لامسه، دما و درد را منتقل می‌کنند، ایجاد شود.
• عواقب: بی‌حسی ناشی از نوروپاتی دیابتی می‌تواند خطر آسیب‌دیدگی و عفونت‌های پا را افزایش دهد؛ زیرا فرد ممکن است از زخم‌ها یا جراحات پای خود بی‌اطلاع باشد. این مسئله اهمیت مراقبت و بازرسی منظم پاها را در افراد مبتلا به دیابت تأکید می‌کند.
• عوارض جانبی داروها: عوارض جانبی داروها می‌توانند شامل طیف وسیعی از علائم و شرایط باشند که یکی از آنها تأثیر بر سیستم عصبی و ایجاد بی‌حسی در پاهاست. داروهای خاصی وجود دارند که می‌توانند به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر اعصاب تأثیر بگذارند و منجر به احساس بی‌حسی، گزگز یا سایر اختلالات حسی شوند. در این بخش به توضیح چگونگی تأثیر برخی داروها بر اعصاب و ایجاد بی‌حسی در پاها می‌پردازم.

داروهایی که می‌توانند باعث بی‌حسی پاها شوند

• داروهای شیمی‌درمانی: برخی از داروهای مورد استفاده در شیمی‌درمانی می‌توانند به اعصاب آسیب برسانند و منجر به نوروپاتی محیطی شوند. این حالت می‌تواند باعث بی‌حسی، گزگز، درد یا ضعف در پاها و دست‌ها شود.
• داروهای ضد افسردگی و ضد تشنج: برخی از داروهای ضد افسردگی و ضد تشنج می‌توانند به اعصاب آسیب برسانند یا تغییراتی در احساس حسی ایجاد کنند که منجر به بی‌حسی یا گزگز در پاها می‌شود.
• آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد ویروس: برخی آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد ویروس می‌توانند عوارض جانبی نادری از جمله نوروپاتی محیطی ایجاد کنند که در آن بیمار احساس بی‌حسی یا گزگز در اندام‌ها را تجربه می‌کند.
• داروهای کاهنده فشار خون: برخی داروهای مورد استفاده برای کنترل فشار خون بالا می‌توانند اثرات جانبی بر سیستم عصبی داشته باشند که منجر به بی‌حسی در پاها می‌شود.
• عفونت‌ها و التهابات: عفونت‌ها و التهابات می‌توانند به طور قابل توجهی بر سیستم عصبی تأثیر بگذارند و منجر به بی‌حسی، ضعف، و سایر مشکلات نورولوژیکی در اندام‌های تحتانی شوند. این شرایط ممکن است ناشی از عفونت‌های مستقیم در اعصاب، بافت‌های اطراف آنها یا از طریق تأثیرات سیستمیک عفونت‌ها و واکنش‌های التهابی در بدن باشد.
• بیماری‌های عروقی: بیماری‌های عروقی به گروهی از اختلالات مربوط به سیستم گردش خون اطلاق می‌شود که می‌تواند شامل عروق خونی اصلی (شریان‌ها و وریدها) و عروق کوچک‌تر باشد. این بیماری‌ها می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر جریان خون در بدن به ویژه در اندام‌های تحتانی مانند پاها داشته باشند. کاهش جریان خون ناشی از بیماری‌های عروقی می‌تواند منجر به مشکلات حسی از جمله بی‌حسی، گزگز و درد در پاها شود.
• کم‌کاری تیروئید: کم‌کاری تیروئید که به آن هیپوتیروئیدیسم نیز گفته می‌شود، یک اختلال غده تیروئید است که در آن بدن به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کند. هورمون‌های تیروئید نقش مهمی در تنظیم متابولیسم، رشد و توسعه دارند و بر عملکرد تقریباً هر ارگانی در بدن تأثیر می‌گذارند. کم‌کاری تیروئید می‌تواند بر سیستم عصبی تأثیر بگذارد و منجر به مشکلاتی مانند بی‌حسی، گزگز و سایر مشکلات حسی در اندام‌ها شود.

اثر کم‌کاری تیروئید بر عملکرد اعصاب

• نوروپاتی محیطی: کم‌کاری تیروئید می‌تواند به نوروپاتی محیطی منجر شود که در آن اعصاب خارج از مغز و نخاع آسیب می‌بینند. این وضعیت می‌تواند باعث بی‌حسی، گزگز و درد در دست‌ها و پاها شود.
• کندی متابولیک: کاهش سطح هورمون‌های تیروئید می‌تواند متابولیسم را کند کند که این امر می‌تواند به کاهش تولید گرما و احساس سردی در اندام‌ها منجر شود؛ همچنین کندی متابولیسم می‌تواند بر ترمیم عصبی و بازسازی تأثیر بگذارد که این امر می‌تواند به بی‌حسی یا کاهش حس افزایش دهد.
• تورم مخاطی: در موارد شدید کم‌کاری تیروئید، تورم مخاطی می‌تواند ایجاد شود که در آن مواد مخاطی مانند در بافت‌ها تجمع می‌یابند. این تورم می‌تواند فشار بر اعصاب و بافت‌های اطراف وارد کند، منجر به بی‌حسی و گزگز در اندام‌ها شود.
• سندرم تونل تارسال: سندرم تونل تارسال (Tarsal Tunnel Syndrome) یک شرایط نورولوژیکی است که به دلیل فشار بر روی عصب تیبیال پشتی در ناحیه داخلی مچ پا ایجاد می‌شود. این عصب از طریق تونل تارسال که یک مجرای استخوانی و فیبروز در پایین پا است، عبور می‌کند.

سندرم تونل تارسال می‌تواند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد، به ویژه اگر باعث درد مزمن یا کاهش حس در پا شود. این شرایط ممکن است فعالیت‌های روزانه به ویژه آنهایی را که به راه رفتن یا ایستادن طولانی مدت نیاز دارند دشوار کند؛ همچنین کاهش حس در پا می‌تواند خطر زمین خوردن یا آسیب‌های دیگر را افزایش دهد. تمام آسیب‌ها در سطح ستون فقرات و کمر و لگن می‌تواند باعث بی حسی کمر به پایین شود؛ از جمله این آسیب‌ها می‌توان به میلوپاتی یا مشکلات و بیماری‌های طناب نخاعی، آبسه‌ها، تومورهای عصبی و استخوانی و عضلانی یا شکستگی‌ها و لیزخوردگی‌های مهره‌های ستون فقرات کمر و مشکلات دیسک بین مهره‌ای اعم از فتق و بیرون زدن یا تخریب دیسک‌ها به ویژه در میان سالمندان یا التهاب مفاصل متصل‌کننده مهره‌ها به یکدیگر از جمله آرتروز باشد.

از جمله بیماری‌های دیگر می‌توان به بیماری‌های خود ایمن اشاره کرد یا التهابات عفونی مانند سل استخوان یا سل ستون فقرات یا تب مالت ستون فقرات و تب مالت مهره‌ها می‌توانند باعث مشکلاتی شوند که بر روی اعصاب و نخاع فشار بیاورد. از دیگر موارد می‌توان به متاستازها یا دست‌اندازی‌های کنسرهای اعضای دیگر از جمله پروستات و پستان اشاره کرد که می‌توانند از طریق لنف و جریان خون به ستون مهره‌ها برسند و تغییرات غیر طبیعی در مهره‌ها ایجاد کنند. استخوان‌های اضافه ساخته شده بر اثر متاستاز و سرطان‌ها باعث فشار بر رشته‌های عصبی می‌شوند یا برخی سرطان‌ها سبب تخریب ستون مهره‌ها می‌شوند. 
اگر توده‌های داخل شکم و لگن به حدی بزرگ شوند که بر تنه‌های عصب‌های ستون فقرات کمر فشار بیاورند باعث بی‌حسی می‌شوند؛ مثلاً سرطان‌های دهانة رحم توده‌های بزرگ تخمدان اعم از خوش‌خیم و بدخیم و سرطان‌های توده‌های مثانه اهمیت بسیاری دارند.
به طور کلی در صورت مشاهده علائم بی‌حسی، مراجعه به پزشک ضروری است تا پزشک با بررسی‌های لازم علت اصلی بی‌حسی پاها را در شما تشخیص دهد.
 

تشخیص دقیق علت بی حسی پا از کمر به پایین مستلزم چیست؟

تشخیص دقیق علت بی حس شدن پاها از کمر به پایین مستلزم چندین گام مهم است که در ادامه توضیح می‌دهم:

• سابقه پزشکی دقیق: این شامل بررسی سابقه بیماری‌های فرد، داروهای مصرفی، سابقه خانوادگی بیماری‌ها و جزئیات مربوط به شروع و الگوی علائم است.
• معاینه فیزیکی: پزشک باید وضعیت عمومی سلامت فرد، از جمله بررسی نورولوژیکی و عروقی را ارزیابی کند تا مناطق دقیق بی‌حسی، ضعف یا سایر اختلالات حسی را شناسایی کند.
• آزمایش‌های تصویربرداری: بررسی ساختارهای فیزیکی ستون فقرات، دیسک‌ها و سایر بافت‌های مرتبط با استفاده از آزمایش‌های تصویربرداری مانند ام‌آرآی، سی‌تی اسکن و اشعه ایکس انجام می‌شود.
• آزمایش‌های عملکرد عصبی: برای بررسی عملکرد و سلامت عصب‌ها آزمایش‌هایی مانند الکترومیوگرافی(EMG)  و سرعت هدایت عصبی انجام می‌شود.
• آزمایش‌های خون: انجام آزمایش‌های خون برای شناسایی شرایط پزشکی مانند دیابت، کمبود ویتامین‌ها، عفونت‌ها و اختلالات تیروئید که می‌توانند به بی‌حسی منجر شوند.
• مشاوره با متخصصان: در مواردی که نیاز باشد، ارجاع به متخصصانی مانند نورولوژیست‌ها، جراحان ارتوپدی یا متخصصان درد برای ارزیابی‌های تخصصی‌تر توصیه می‌شود.

اینها گام‌های اصلی شناخت علت بی حسی پا از کمر به پایین هستند که برای شما مطرح شد؛ بنابراین برای بررسی و تشخیص دقیق علت بی‌حسی توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید.
 

اهمیت تشخیص علت بی حسی پا از کمر به پایین

تشخیص علت بی حسی پا از کمر به پایین اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا این اطلاعات به پزشکان امکان می‌دهد تا برنامه درمانی مناسب و مؤثری را برای بیمار طراحی کنند که می‌تواند شامل درمان‌های دارویی، فیزیوتراپی، تغییرات سبک زندگی یا حتی جراحی باشد در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع می‌پردازم:

• تعیین درمان مناسب: شناسایی دقیق علت بی حسی امکان انتخاب روش درمانی مؤثر را فراهم می‌آورد؛ مثلاً درمان نوروپاتی دیابتی با تنگی کانال نخاعی یا آسیب دیسک کمر متفاوت است.
• پیشگیری از آسیب بیشتر: برخی از علل بی‌حسی می‌توانند به تدریج به اعصاب یا بافت‌های دیگر آسیب وارد کنند. تشخیص زودهنگام اجازه می‌دهد تا اقداماتی برای جلوگیری از آسیب دائمی انجام شود.
• شناسایی بیماری‌های جدی: گاهی اوقات بی‌حسی می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تر مانند بیماری‌های عروقی، تومورهای نخاعی یا اختلالات عصبی باشد. تشخیص زودهنگام به مدیریت بهتر این شرایط کمک می‌کند.
• بهبود کیفیت زندگی: بی‌حسی مداوم می‌تواند بر توانایی فرد برای راه رفتن، تعادل و انجام فعالیت‌های روزمره تأثیر منفی بگذارد. درمان مؤثر علت زمینه‌ای می‌تواند به بهبود عملکرد و کیفیت زندگی کمک کند.
• اجتناب از درمان‌های نامناسب: وقتی فرد بدون شناسایی دقیق علت، تحت درمان‌هایی قرار گیرد نه تنها مؤثر نیستند؛ بلکه می‌تواند عوارض جانبی ناخواسته‌ای ایجاد کند.

به همین دلایل مراجعه به پزشک برای بررسی‌های دقیق و تشخیصی به محض مشاهده بی‌حسی پا از کمر به پایین توصیه می‌شود.
 

سؤالات متداول

آیا نشستن طولانی مدت می‌تواند علت بی‌حسی پاها از کمر به پایین باشد؟

بله، نشستن طولانی مدت می‌تواند باعث فشار بر اعصاب کمری و محدودیت در جریان خون شود که هر دو می‌توانند منجر به بی‌حسی پاها از کمر به پایین شوند. این حالت اغلب با کمی حرکت یا تغییر وضعیت بهبود می‌یابد.

چگونه می‌توان تشخیص داد که بی‌حسی پاها از کمر به پایین به درمان فوری نیاز دارد؟

وجود علائمی چون از دست دادن کنترل مثانه یا روده، ضعف شدید در پاها، درد شدید یا بی‌حسی که به طور ناگهانی و به سرعت بدتر می‌شود، می‌تواند نشان‌دهنده نیاز به درمان فوری باشد. این شرایط ممکن است نشان‌دهنده وجود یک مشکل جدی باشد که به توجه پزشکی فوری نیاز دارد.

آیا خوابیدن در وضعیت‌های خاص می‌تواند باعث بی‌حسی پاها از کمر به پایین شود؟

بله، خوابیدن در وضعیت‌های خاص که فشار غیر عادی بر روی اعصاب یا عروق خونی وارد می‌کنند، می‌تواند منجر به بی‌حسی موقت پاها شود. این نوع بی‌حسی معمولاً با حرکت یا تغییر وضعیت بهبود می‌یابد.
 

سخن پایانی

بی‌حسی پاها از کمر به پایین می‌تواند نشان‌دهنده طیف گسترده‌ای از شرایط پزشکی باشد. تشخیص دقیق علت بی‌ حس شدن پاها از کمر به پایین اهمیت زیادی دارد؛ زیرا درمان مؤثر به شناسایی صحیح ریشه مشکل بستگی دارد. برای کسانی که تجربه بی‌حسی در پاها را دارند، مراجعه به یک متخصص پزشکی برای ارزیابی و تشخیص دقیق ضروری است. در این راستا کلینیک ما با بهره‌گیری از تیمی متخصص در زمینه علوم اعصاب و ارتوپدی، آماده ارائه خدمات تشخیصی پیشرفته و درمان‌های به‌روز برای مقابله با این مشکلات است. از تشخیص با استفاده از تکنولوژی‌های دقیق تصویربرداری گرفته تا درمان‌های سفارشی‌شده برای هر بیمار. ما متعهد به ارائه بهترین مراقبت ممکن و بازگرداندن کیفیت زندگی به شما هستیم؛ اگر با بی‌حسی پا از کمر به پایین مواجه هستید، توصیه می‌کنیم برای مشاوره و آغاز مسیر درمانی خود به کلینیک ما مراجعه کنید. اطمینان حاصل کنید که سلامتی شما در دستان متخصصان مجرب و متعهد ما قرار دارد.